Sáng ngày 10/12/2024, Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Xã hội (CSRD) đã bàn giao mẫu vật thủy sản lưu vực A Sáp, huyện A Lưới cho Bảo tàng Thiên nhiên Duyên hải Miền Trung.
Bộ mẫu vật được bàn giao cho Bảo tàng Thiên nhiên Duyên hải Miền Trung trưng bày và sử dụng.
Danh mục mẫu vật giao, nhận gồm: 62 mẫu vật về thủy sản thu thập được trong hoạt động Nghiên cứu các loài thủy sản đặc hữu, quý, hiếm ở lưu vực sông A Sáp, huyện A Lưới – trong khuôn khổ dự án “Nghiên cứu thực trạng và đề xuất định hướng phát triển thuỷ sản – mô hình nuôi cá lồng ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế” do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Xã hội (CSRD) thực hiện từ tháng 09-10/2024. Ngoài các hiện vật, thuyết minh khoa học về 62 mẫu vật, tương ứng với 62 loài, trong đó có 55 loài cá, 3 loài giáp xác và 4 loài thân mềm. Trong 55 loài cá được xác định có 19 loài cá có giá trị kinh tế, 11 loài cá thuộc loài đặc hữu, quý, hiếm ở lưu vực sông A Sáp cũng được bàn giao cụ thể, chi tiết.
Các mẫu vật sau khi được bàn giao sẽ do Bảo tàng quản lý và sử dụng cho mục tiêu trưng bày, triễn lãm, nghiên cứu, học tập,… với đúng tôn chỉ hoạt động mà Bảo tàng đã đề ra.
Mẫu vật thủy sản được xử lý và ngâm bảo quản trong dung dịch Formalin 5%-6%.
Hoạt động nghiên cứu nằm trong khuôn khổ dự án “Nghiên cứu thực trạng và đề xuất định hướng phát triển thuỷ sản – mô hình nuôi cá lồng ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế”, Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Xã hội (CSRD) phối hợp cùng các chuyên gia đến từ Khoa Thủy sản – trường Đại học Nông lâm Huế tiến hành hoạt động nghiên cứu cấp cộng đồng với chủ đề Nghiên cứu nền tảng về loài đặc hữu ở lưu vực sông A Sáp, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế.
Hoạt động tiến hành nghiên cứu tại các địa phương dọc theo lưu vực sông A Sáp gồm: xã Hồng Thái, Hồng Thượng, Đông Sơn, Lâm Đớt, Hương Phong và Quảng Nhâm, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế trong 02 đợt nghiên cứu. Nội dung nghiên cứu tập trung vào các vấn đề gồm: i) Xác định thành phần loài cá, giáp xác và thân mềm chủ yếu ở sông A Sáp; ii) Lập danh mục các loài có giá trị kinh tế cao ở sông A Sáp; iii) Danh lục các loài có giá trị qúy, hiếm (sách đỏ) và loài đặc hữu ở sông A Sáp; iv) Một số đặc điểm sinh học của các loài quý, hiếm, loài đặc hữu tại sông A Sáp; và v) Đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát triển các loài đặc hữu, loài qúy, hiếm và loài có giá trị kinh tế.
Hoạt động nghiên cứu được tiến hành thực hiện ở 06 xã dọc theo lưu vực sông A Sáp – huyện A Lưới.
Khảo sát thực địa, điều tra và thu mẫu các loài cá, giáp xác và thân mềm sinh sống ở sông A Sáp đã xác định được 68 loài thuộc 26 họ, 11 bộ. Trong tổng số 61 loài cá, họ cá Chép có số lượng loài đông nhất, với 35 loài (chiếm 58,1%). Giáp xác có 3 loài và Thân mềm có 4 loài, trong đó cua Đồng có sản lượng khai thác lớn nhất. Các loài cá ở sông A Sáp đặc trưng của khu hệ cá suối – sông – ao hồ với sự có mặt của nhiều loài cá thường xuất hiện trong ao hồ và sông, tuy nhiên nhóm cá suối vẫn là nhóm chiếm địa vị thống trị. Trong các loài cá của sông A Sáp đã phát hiện 19 loài có giá trị kinh tế của địa phương được đánh bắt, có giá trị thương mại và sử dụng làm thức ăn. Có 13 loài cá qúy, hiếm và đặc hữu gồm: Cá Xanh, Cá Sao A Lưới, Cá Sao, Cá Vây bằng miền Trung, Cá Sao Indo, Cá Ngựa xám, Cá Masheer, Cá Chốt trắng, Cá Ngạnh Việt Nam, Cá leo, Cá Tỳ bà sao, Cá Đép ngắn, Cá Linh rìa (Cá Chép bùn), trong đó có 6 loài cá đặc hữu và 9 loài cá qúy, hiếm (có 2 loài vừa qúy, hiếm vừa đặc hữu). Theo sách đỏ IUCN (2018), 9 loài cá quý, hiếm ở A Sáp này gồm 1 loài cá cực kỳ nguy cấp (CR), 1 loài nguy cấp (EN), 5 loài sắp nguy cấp là (VU) và 2 loài sắp bị đe dọa là (NT). Cả 13 loài cá này đều có khả năng sinh sản tự nhiên ở sông A Sáp.
Tọa đàm chia sẻ thông tin nghiên cứu tại Khoa Thủy sản – Trường Đại học Nông lâm Huế.
Với kết quả của hoạt động nghiên cứu cộng đồng, CSRD đã tiến hành chia sẻ thông tin với cấp cộng đồng, nhóm chuyên gia và sinh viên ở Khoa Thủy sản – trường Đại học Nông lâm Huế để rà soát và xác thực các thông tin nghiên cứu. Kết quả hoạt động nghiên cứu cũng sẽ được chia sẻ với các cấp chính quyền nhằm có những chính sách, quy định và hành động bảo vệ cụ thể nhằm bảo tồn sự đa dạng về thủy sản ở lưu vực sông A Sáp – huyện A Lưới.
